Efekat PNF metode istezanja na simptome cerebralne paralize
Cerebralna paraliza je oboljenje nervnog sistema koje se manifestuje skupom raznovrsnih oštećenja mozga. Termin “cerebral” se odnosi na mozak; “paraliza” se odnosi na gubitak ili oštećenje motoričke funkcije.
Faktori rizika koji mogu uzrokovati cerebralnu paralizu su stanja koja mogu biti prenatalnog, perinatalanog ili postnatalnog porekla. Cerebralna paraliza se klasifikuje kao neurološki poremećaj koji se javlja u toku trudnoće ili u ranom detinjstvu i nastaje usled određenih genetskih predispozicija, hromozomskih abnormalnosti, trauma, infekcija i drugih teratogena.
Deca sa CP mogu pokazati vrlo širok spektar simptoma, uključujući:
- nedostatak koordinacije mišića pri izvođenju voljnih pokreta (ataksija);
- ukočeni ili zategnuti mišići i/ili preterani refleksi (spasticitet);
- slabost u udovima – jednoj ili obe ruke i/ili jednoj ili obe noge;
- hodanje na nožnim prstima, zgrčeni hod, ili “skraćeni” hod;
- varijacije u tonusu mišića ( ili suviše krute ili previše opuštene);
- preterano balavljenje ili poteškoće pri gutanju ili govoru;
- drhtanje (tremor) ili slučajni nevoljni pokreti;
- kašnjenja u dostizanju motoričkih veština.
Najčešće se javlja spastična paraliza: to znači da su pojedini mišići, na primer noge ili ruke, u stalnoj visokoj napetosti i stalno su zgrčeni, što otežava kontrolisane pokrete. Ako spasticitet dugo traje, to može dovesti do skraćenja mišića, tetiva i ligamenata, što rezultira ograničenom pokretljivošću zglobova i bolovima (spasticitet ~ grčenje).
Mnoga empirijska istraživanja su pokazala da, za decu sa cerebralnom paralizom, PNF istezanje potencijalno može da olakša i poboljša određene tegobe kod dece sa CP kao što su:
1. opseg pokreta: može poboljšati fleksibilnost zategnutih mišića, omogućavajući bolje kretanje zglobova.
2. smanjenje spasticiteta: može pomoći u smanjenju zategnutosti mišića i spastičnosti
3. snagu: uključujući kontrakciju mišića, PNF može pomoći u jačanju mišića.
4. motoričke funkcije: poboljšana fleksibilnost i snaga mogu doprineti boljoj ukupnoj kontroli i funkcionalnim sposobnostima.
Šta je PNF istezanje?
Akronim PNF označava termin “Proprioceptivna Neuromuskularna Facilitacija” – metod istezanja koji se koristi radi unapređenja neuromišićnih mehanizama stimulacijom proprioceptora. Istezanje na ovaj način kombinuje izometrijske, koncentrične, ekscentrične kontrakcije sa statičkim i dinamičkim istezanjem mišića, čime se povećava snaga, elastičnost mišića. Istovremeno se poboljšava balans jačine (odnos između mišića agonista i antagonista) i poboljšava stabilnost zgloba. Osim toga, pozitivno utiče na cirkulaciju krvi, mišićnu izdržljivost i omogućava veću opuštenost mišića tj. smanjuje napetost.
PNF tehnike u poređenju s drugim metodama istezanja ostvaruju najbrži napredak u razvoju fleksibilnosti. Moramo napomenuti da nisu svi rezultati istraživanja konzistentni i da efikasnost PNF istezanja može varirati u zavisnosti od individualnog stanja deteta i konzistentnosti tretmana.
Detaljnije o PNF metodi istezanja:
https://phaidrabg.bg.ac.rs/open/o:31147;
https://stretch-well.com/en/razvoj-pnf-a-2
Detaljnije o efektu PNF istezanja na simptome CP: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378378224000793
Detaljnije o CP:
https://www.ottobock.com/sr-rs/cerebralna-paraliza-informacije-za-roditelje